De wereld van kabels en leidingen lijkt misschien eenvoudig. Graven, aansluiten en weer dichtgooien. Maar dit werk dienen we in Nederland met grote zorgvuldigheid uit te voeren. Elke strekkende meter. Wie zijn die 'we'? En hoe hebben we het in 2019 gedaan? Over de rol van gemeenten, netbeheerders, grondroerders, koepelorganisatie KLO en Agentschap Telecom.
Benieuwd naar de feiten en cijfers over de WIBON en graafwerkzaamheden in 2019? Bekijk de infographic!
De klok tikt
Agentschap Telecom houdt toezicht op een zorgvuldig graafproces. Onze toezichtstrategie houdt in dat we passende interventies plegen; de graafketen is zelf verantwoordelijk voor het voorkomen van graafschades.
Zorgvuldig opdrachtgeverschap en zorgvuldig grondroerderschap: het zijn allebei taken die Agentschap Telecom bespreekt in een centraal overleg met de partners van het vrijwillige samenwerkingsverband 'Kabel- en Leiding Overleg' (KLO). Sinds 2017 is er een vrijwillige richtlijn, de CROW 500, met kwaliteitsnormen voor het zorgvuldig opdrachtgeven en grondroeren. Vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Agentschap Telecom gaf het signaal af dat er een solide aanpak nodig is die past bij het grote maatschappelijke vraagstuk dat op ons afkomt, met alle 'graafbewegingen' die ons de komende decennia nog te wachten staan. Denk aan de energietransitie, klimaatadaptatie, de komst van 5G en glasvezelkabels. Kunnen we in Nederland steeds leveringszekerheid garanderen (zonder stroomuitval) en onveilige situaties voorkomen, óók voor onze eigen mensen? En wat is het effect van ons werk op de leefomgeving? Het KLO onderkende de noodzaak en gaf een duidelijk signaal aan de hele graafsector: het is nu of nooit. Eind 2021 moet de hele sector CROW 500-proof zijn. CROW is een onafhankelijk kennisplatform op het gebied van infrastructuur, openbare ruimte, grondgebruik, wegenbouw en verkeer.
Om de urgentie te illustreren, laten we op onze website nu al een klok aftellen tot 1 januari 2022. Bekijk ook het filmverslag van het KLO-seminar: 'Voorkomen van graafschades, een andere aanpak'.
Agentschap Telecom zet de schouders eronder door de maatregelen van het KLO waar we in geloven, daadkrachtig te ondersteunen. Als we signaleren dat het ergens niet goed gaat, komen we in actie.
De gemeente als regisseur
De gemeente is als eigenaar de natuurlijke regisseur voor een goede ordening van de infrastructuur in de ondergrond. Zij krijgt straks te maken met enorme veranderingen, zoals de energietransitie en glasvezel ten behoeve van 5G, die om veel graafwerk vragen. Agentschap Telecom bezoekt daarom samen met het Gemeentelijk Platform Kabels en Leidingen (GPKL) vijf vooruitstrevende gemeenten om een goed beeld te krijgen van de problematiek. Kan de gemeente met de huidige instrumenten een krachtdadige regisseur zijn, of zijn er aanvullende instrumenten nodig? Daarmee komt tijdig antwoord op de vraag: is ondersteuning op nationaal niveau noodzakelijk? De BV Nederland mag immers bij de uitvoering van deze grootschalige activiteiten niet vastlopen in de ondergrond. Dat betekent: aanleg tegen zo laag mogelijk maatschappelijke kosten, waarbij hinder voor omwonenden zoveel mogelijk wordt voorkomen. Net als economische schade voor het midden- en kleinbedrijf; bij stroomuitval valt immers ook direct het betalingsverkeer weg.
Meer weten over gemeenten in de verschillende rollen van netbeheerder, opdrachtgever en regisseur? Lees de Gemeenteradar.
Burgemeester van Woensdrecht en voorzitter GPKL Steven Adriaansen aan het woord
“Gemeenten hebben een belangrijke rol om sturing te geven aan het realiseren van de maatschappelijke opgaven. Deze regierol behelst het digitaal delen van informatie over meerjarenonderhoudsplannen, deze vroegtijdig met elkaar afstemmen en in de voorbereiding en uitvoering gezamenlijk keuzes te maken. Deze gemeentelijke rol accepteert men alleen als de regisseur onafhankelijk binnen de eigen organisatie en onpartijdig ten opzichte van de stakeholders staat. Daarvoor zijn extra regels en/of instrumenten niet nodig. Het GPKL maakt zich zorgen of de meeste gemeentelijke organisaties voldoende kennis, kunde en capaciteit in huis heeft om krachtige invulling te geven aan de gewenste regierol.”
Ontwikkelingen in de graafsector
In 2019 zijn alle netbeheerders op een nieuw systeem (vector) overgegaan om informatie over te dragen. Daarmee is de wijze waarop gebiedsinformatie gepresenteerd wordt duidelijker, en daardoor beter toe te passen bij de werkvoorbereiding bij de opdrachtgever en in het veld.
Alle aansluitleidingen voor gas zijn per 31 december 2019 opgenomen in het geografisch informatiesysteem (GIS) en worden nu automatisch door de netbeheerders verstrekt als een grondroerder een graafmelding doet. Andere aansluitleidingen - met uitzondering van het riool - worden uiterlijk in 2027 ook opgenomen.
Een goed initiatief dat een compliment verdient: het Living Lab van vakopleiding SOMA-college, dat er met grote steun van de graafsector gekomen is. Op de praktijkschool SOMA-college in Harderwijk kunnen leerlingen die graafmachinist willen worden, veilig oefenen op een levensechte 'proeflap'. Geen 'vluchtsimulator', maar het echte werk in een echte (nagebouwde) straat. Iedereen uit de graafsector doet enthousiast mee. Agentschap Telecom zal als toezichthouder ook onaangekondigde controles uitvoeren. Net echt dus. Het mooie is dat wij daar zelf ook weer van leren.
