De radio: een eeuw later

Mijlpaal '100 Jaar Radio'

In Nederland zijn radio-uitzendingen voor het publiek precies een eeuw ‘in de lucht’. Het begon klein in 1919, met een zelfgebouwde radiozender, gemaakt door instrumentmaker Idzerda uit Den Haag. Hoe gaat het nu met de omroep­?

Als het alleen om muziek zou gaan, kan men ook kiezen voor een streamingdienst op internet. Maar radio blijkt veel meer te betekenen voor luisteraars. In een poll konden mensen laten weten wat ze de beste programma’s vonden op het ‘oude’ medium in de ether. De uitslag: nieuws, achtergronden, gesprekken, een meeslepende reportage bij een sportevenement of een tot de verbeelding sprekende gebeurtenis (de reeks uitzendingen 3FM Serious Request bijvoorbeeld): de programma's van creatieve radiomakers die het medium nu juist zo uniek maken. Volgens de echte liefhebber zelfs onvervangbaar.  

Het werk van Agentschap Telecom is sterk aan techniek gekoppeld. En die techniek zal de komende 100 jaar vast nog meermaals veranderen, zoals dit ook al het geval is geweest van AM, naar FM en DAB+.

Iedereen aan tafel

In 2019 voerden het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, Agentschap Telecom en de omroepwereld diverse gesprekken. Aanleiding was de motie van Kamerleden Weverling en Sjoerdsma (VVD/D66) van eind 2018 over de bemoeilijkte relatie tussen Agentschap Telecom en partijen uit de omroepwereld. Onder leiding van onafhankelijk voorzitter Medy van der Laan waren we in gesprek aan drie ‘tafels’: de commerciële landelijke radiopartijen, commerciële radiopartijen met een niet-landelijk bereik en tenslotte de nieuwkomers die aanspraak willen maken op een vergunning. Ieder met hun eigen wensenpakket. Iedere wijziging voor de één, heeft gevolgen voor een ander; de ruimte is nu eenmaal beperkt. De drie brancheorganisaties VCR, NLCR en KRCO hebben gezamenlijke overeenstemming bereikt over drie oplossingsrichtingen. De onafhankelijke voorzitter heeft ondertussen verslag gedaan aan de Staatsecretaris en een voorstel gedaan voor het vervolg.

Onderdeel van het gesprek is het verder kunnen optimaliseren van de ontvangstmogelijkheden van radioprogramma’s. Om dit in goede banen te leiden, is het voornemen om FM-gedragslijn te laten herleven. Dankzij een uitspraak van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) van september 2019 kan deze FM-gedragslijn namelijk ruimer geformuleerd worden dan op basis van eerdere jurisprudentie mogelijk was.

Een mooie taak voor de ‘Taskforce DAB+’

Radiogolven trekken zich niets aan van geografische grenzen. Met andere woorden: het spectrumgebruik eindigt niet abrupt aan de Duitse of Belgische grens. Daarom zijn goede internationale afspraken belangrijk. Het toegenomen belang van digitale etherradio DAB+ maakte het nodig om opnieuw het gesprek aan te gaan over bestaande vergunningen. De markt gaf aan behoefte te hebben aan een andere invulling van de DAB-rechten: meer landelijk gebruik, een andere regionale indeling en een lokale DAB-laag. Dat gaf de staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat begin 2018 aanleiding om de Taskforce DAB+ in te stellen. Het doel van de Taskforce is om in overleg met de sector tot breed gedragen verbetervoorstellen te komen ten aanzien van de indeling van het spectrum voor digitale radio. Deelnemers zijn onder andere de publieke en commerciële omroepen, de zenderoperator, vergunninghouder MTV-NL, het ministerie en Agentschap Telecom. Eind november 2019 heeft de Taskforce een definitief akkoord bereikt over de gewenste toekomstige indeling van de Nederlandse DAB-rechten. Agentschap Telecom startte coördinatiegesprekken met onze buurlanden om de aanpassing van de rechten te realiseren. Dit zal gefaseerd in de komende jaren zijn beslag krijgen.

Nieuwe, verbeterde variant van digitale televisie

De nieuwe variant van Digital Video Broadcasting, DVB-T2, levert alleen maar goed nieuws op. Televisiekijkers met een Digitenne-abonnement van KPN genieten van een sterk verbeterde beeldkwaliteit. Dankzij een verbeterde compressietechniek is daar bovendien minder frequentieruimte voor nodig.

De mobiele markt is al jaren op zoek naar meer frequentieruimte. Als gevolg van afspraken binnen Europa heeft Agentschap Telecom de banden in Nederland aangepast. DVB-T heeft ruimte ingeleverd en de 800 MHz-band is vrijgemaakt. Met de introductie van DVB-T2 volgde de ombouw om ook de 700 MHz-band vóór eind 2019 helemaal vrij te maken voor mobiele frequenties. Door de inspanningen van KPN is dit al in oktober 2019 gelukt. KPN heeft het met Agentschap Telecom afgesproken tijdsschema dus perfect gevolgd.

Draadloze microfoons maken gebruik van dezelfde frequentieband als DVB-T op plaatsen waar het DVB-T signaal te zwak is voor televisieontvangst. Het 'omstemmen' van de DVB-kanalen heeft daarom ook gevolgen voor de gebruikers van draadloze microfoons. We hebben daarom synchroon met de ombouw van het DVB-T netwerk de microfoonbanden applicatie aangepast, zodat gebruikers van draadloze microfoons na konden gaan waar in Nederland welke frequenties beschikbaar waren.

Hoe u een microfoon het beste in de praktijk kunt gebruiken? Bekijk de applicatie microfoonbanden.nl en vul uw adres in of klik op de kaart.

Illegale omroep maakt veel kapot

Illegale omroep veroorzaakte ook in 2019 niet alleen hinder en storing, maar ook fysieke en maatschappelijke schade. Dat komt onder andere doordat illegale omroepen inbreken op legale zendmasten, hoogspanningsmasten, natuurgebieden en straatmeubilair in de publieke ruimte, om daar hun apparatuur in te plaatsen en elektriciteit te stelen. Samen met het OM, de politie, gemeenten en andere ketenpartners (zoals gedupeerde telecombedrijven, natuurbeheerders e.d.) werkt Agentschap Telecom aan een effectieve aanpak van dit probleem. Illegaal uitzenden is ook helemaal niet nodig. In Nederland kan voor weinig geld via internet met programma’s de hele wereld worden bereikt. Met een vergunning voor een evenementenomroep of middengolfomroep kunt u naar hartenlust uitzenden met een perfecte ontvangst, zonder dat iemand er nadelige gevolgen van ondervindt.