Zorgen voor voorwaarden waaronder apparatuur op de markt mag komen en het toezicht houden op de handel in apparatuur: het zijn twee taken van Agentschap Telecom die niet los staan van elkaar. Ze vullen elkaar aan en versterken elkaar. Een goede samenwerking tussen de overheid en de markt, de makers én installateurs van apparaten, is onmisbaar voor een goede werking van dit systeem. Gelijke spelregels voor de marktpartijen is daarin van groot belang voor eerlijke concurrentie en daarmee innovatie.
Digitale veiligheid van apparaten
Signalen uit de samenleving over onveilige apparatuur waren voor Agentschap Telecom aanleiding om in 2019 een praktijktest te laten doen met 21 verschillende apparaten. We lieten de apparatuur testen op hun digitale veiligheid. De kritische beoordeling leidde tot inrichting van een meldpunt. Het gaat hier om 'slimme' apparatuur in huis en in bedrijfspanden. Voorbeelden zijn de op afstand bedienbare thermostaat, de draadloze babyfoon, sloten en videocamera’s. Eigenlijk alle draadloze snufjes en apps onder de verzamelnaam 'home automation'. Maar bijvoorbeeld ook speelgoed en routers. Via internet kunnen kwaadwillenden gemakkelijk inbreken op andere systemen. Daarom geven we tips om apparaten op een veilige manier te gebruiken. Internationaal is Agentschap Telecom actief om in de radio-apparatenrichtlijn Radio equipment Directive (RED) Europese kaders voor cyberveiligheid op te nemen.
De schaduwkant van zonnepanelen
Nieuwe ontwikkelingen zorgen voor nieuwe uitdagingen. Het toenemende gebruik van zonnepanelen is maatschappelijk wenselijk. Naast dat het goed voor het klimaat is, is het ook voordelig voor de energierekening. De bruikbaarheid van de ether kan echter verstoord worden wanneer de apparatuur niet voldoet aan de eisen of de panelen niet vakkundig zijn geïnstalleerd. Om deze reden geeft Agentschap Telecom in de eerste plaats voorlichting over installatie en gebruik. Daarnaast houden we toezicht op de markt en beoordelen we apparatuur, bijvoorbeeld wanneer we storingsmeldingen ontvangen van gebruikers van het frequentiespectrum.
Op 15 mei 2019 ontving Agentschap Telecom een melding dat het vitale communicatienetwerk C2000, het netwerk van de zwaailichtsector, storing zou ondervinden van de zonnepanelen op het dak van World Forum in Den Haag. Onderzoek door Agentschap Telecom bevestigde dat de zonnepanelen inderdaad de bron van de storing waren. Omdat in het World Forum in Den Haag de Global Entrepeneurship Summit 2019 (GES 2019) werd gehouden, was een spoedige oplossing noodzakelijk. In dit kader heeft Agentschap Telecom voor de eerste keer een bindende aanwijzing gegeven aan World Forum. De panelen zijn hierop uitgezet. Dit voorbeeld geeft ook weer hoe belangrijk het is dat fabrikanten van apparatuur het te verwachten gebruik in de praktijk als uitgangspunt nemen (‘forseeable use’). In de praktijk wordt er op een dak namelijk vaak meer dan één zonnepaneel geplaatst. Een verstoring bij meerdere panelen heeft dan een cumulatief effect (lees verderop in dit artikel ook ‘Normen zoals normen bedoeld zijn’).
Niet alleen als fabrikant, maar ook als toezichthouder moet je met alles rekening houden. Dat betekent dus dat we zonnepanelen niet alleen beoordelen 'in de verpakking van de fabrikant', maar ook bij het daadwerkelijke gebruik in de praktijk. We meten het effect van bekabeling in een bundel als er veel zonnepanelen bij elkaar staan, want die is mogelijk heel anders dan bij één los zonnepaneel op een woning. Wat draagt de randapparatuur bij aan storing? Ondervindt de politie hinder op het communicatiesysteem C2000? Antwoorden op dit soort vragen en adequate maatregelen dragen bij aan onze missie van een veilig verbonden Nederland.
De toenemende vervuiling van de ether
Je hebt atmosferische ruis - altijd en overal aanwezig, al heel lang - en je hebt ruis, veroorzaakt door elektrische apparaten. De ruis veroorzaakt door elektrische apparaten wordt groter en groter. Het gaat om de ongewenste bijwerking van miljoenen elektrische apparaten, zoals ledlampen, opladers en frequentieregelaars. Ze komen met scheepsladingen tegelijk Europa en daarmee ook Nederland binnen; online bestellen in Azië is immers makkelijk en goedkoop. Apparatuur die de Europese Unie binnenkomt is niet altijd goed. Goed wil hier zeggen: storingsvrij en veilig om te gebruiken. Dat is niet alleen schadelijk voor de eindgebruiker, maar kan soms ook eerlijke concurrentie belemmeren. Vanuit beide perspectieven hebben wij in 2019 een uitgebreid onderzoek gedaan naar ledverlichting. Daarbij stond niet alleen het opsporen en laten corrigeren van fouten centraal, maar ook de communicatie met de marktpartijen. Zo zorgen we dat zij ook in de toekomst in staat zijn om goede apparatuur op een eerlijke manier te verhandelen. We zorgen daarmee voor bewustwording. Dit doen we ook samen met andere toezichthouders in de alliantiegroep. Daarnaast geeft Agentschap Telecom presentaties in het land en geven we tips voor installateurs en gebruikers.
De Europese Commissie heeft met de nieuwe markttoezichtverordening, die 'Goods Package' heet, gezorgd voor meer bevoegdheden voor toezichthouders en meer mogelijkheden om met de markt in gesprek te gaan. De essentie is 'samen toezicht houden', dus niet als alwetende overheid, maar mét de markt als gelijkwaardige gesprekspartner. Dit past uitstekend in de beweging die Agentschap Telecom doormaakt richting meer kwaliteitstoezicht. In 2019 hebben wij intensief samengewerkt met het ministerie van EZK en andere markttoezichthouders om commentaar te leveren op het ontwerp. Na de inwerkingtreding zal op sommige punten ook ons nationale kader moeten worden aangepast. Deze verordening wordt in 2020 geïmplementeerd.
Normen zoals normen bedoeld zijn
Het hanteren van technische normen is een methode om aan te tonen dat apparatuur voldoet, bijvoorbeeld aan limieten. Door de snelle technologische ontwikkelingen en nieuwe toepassingen is het belangrijk dat deze normen continu worden bijgewerkt. Daar ligt een belangrijke rol voor ons en de fabrikanten.
Het doel van deze normen is dat het daadwerkelijk gebruik van apparaten voor iedereen veilig is. Eisen en normen voor apparaten die fabrikanten produceren, moeten daarvoor aansluiten bij de praktijk. Apparaten moeten namelijk veilig zijn bij te verwachten gebruik. Dat houdt in dat we tegenwoordig onderscheid maken tussen gebruik van een elektrisch apparaat volgens de gebruiksaanwijzing ('intended use') en het redelijkerwijs voorzienbaar gebruik ('forseeable use'). Dit moet een einde maken aan eventuele onredelijke condities in de gebruiksaanwijzing, waardoor het probleem naar de consument werd verschoven. De fabrikant of importeur moet dus zijn rol beter oppakken.
De rol van Agentschap Telecom is tweeledig. Enerzijds werken we namens Nederland mee aan opstellen van Europese normen voor veilige apparatuur. Anderzijds houden we toezicht in de markt of apparatuur daadwerkelijk voldoet aan die Europese eisen.
Nieuw voor telefoons en telefoonopladers
De Europese Commissie heeft de eisen voor mobiele telefoons aangepast. Mobiele telefoons die nieuw op de markt komen, moeten voorzien zijn van locatiebepaling door middel van het Europese satellietnavigatiesysteem Galileo. Als een gebruiker deze voorziening 'aan' zet en 112 belt, moet de telefoon de locatiegegevens direct mee kunnen sturen naar de meldkamer. Het systeem werkt onafhankelijk van andere navigatiesystemen, zoals het Amerikaanse GPS. Dit zorgt voor extra robuustheid en meer Europese zeggenschap.
Verder zoekt de commissie samen met de lidstaten uit of een 'common charger' voor telefoons verplicht moet worden gesteld. Dat wil zeggen: nog maar één type oplader voor alle telefoons. Niet alleen makkelijk, maar ook duurzaam, omdat er minder opladers voortijdig afgedankt zullen worden.
