“Zo kwamen er problemen aan het licht met zonnepanelen; die bleken andere toepassingen te kunnen verstoren. De cyberveiligheid van slimme apparaten werd een belangrijk thema. En meer dan ooit werden de beschikbaarheid en weerbaarheid van vitale diensten als energie en telecommunicatie onderwerp van het maatschappelijk debat. In beginsel allemaal zeer uiteenlopende onderwerpen, maar tegelijkertijd met een duidelijke gemene deler…”  

“De digitale infrastructuur’’, vult directeur-hoofdinspecteur Angeline van Dijk aan, “die verbindt alle onderdelen van onze maatschappij. Wij zijn er collectief afhankelijk van geworden. Ik signaleer dat dit bewustzijn groeit. En dat moet ook. Want de digitale infrastructuur brengt ons dan wel veel, en is een voorwaarde voor maatschappelijke en economische groei, maar de afhankelijkheid ervan maakt onze samenleving ook kwetsbaar. Daar moeten we ons tegen wapenen.”

Martijn Meijers, directeur Spectrummanagement, vervolgt: “En dat is geen sinecure, want de digitale infrastructuur wordt bedreigd. Technologische kwetsbaarheden, geopolitieke dreiging, onzorgvuldigheid in gebruik… verstoring, manipulatie of uitval kunnen zich op verschillende niveaus openbaren. Er zijn inmiddels genoeg wake-up calls geweest. Vanuit Agentschap Telecom hebben we aangegeven het noodzakelijk te vinden verder te investeren in de weerbaarheid van de digitale infrastructuur.”

Hoe blijven we veilig in tijden van verandering?

“De maatschappelijke vraagstukken die nu op ons afkomen, zijn van een andere aard en omvang dan pakweg vijf jaar geleden. Nieuwe opgaven doen hun intrede, zoals de actuele geopolitieke dreiging, zorgen om onze energievoorziening en de vraag of we zelf eigenaar zijn van onze data. Ze hebben een meer horizontaal en samenhangend karakter. Van Agentschap Telecom vraagt dat om een nog betere samenwerking. Nationaal, maar zeker ook Europees en zelfs mondiaal'', aldus Angeline. 

John: “Het belang van verdergaande samenwerking kan niet sterk genoeg worden benadrukt. Het digitale ecosysteem vereist een integrale benadering. Het is zaak dat we vraagstukken op het gebied van integriteit en veiligheid van de digitale infrastructuur niet in partjes opknippen, maar net zo integraal benaderen als vanuit het Europese beleid gebeurt.”

“De recente geschiedenis heeft aangetoond dat we daarbij vaart moeten maken”, sluit Angeline af. “We zijn de vrijblijvendheid al ver voorbij. Dat vraagt wat van de maatschappij. Bewustzijn van het feit dat cyberveiligheid al begint in het eigen huishouden bijvoorbeeld. En dat innovatieve, digitale diensten of producten soms een - nog onderbelichte of onbekende - keerzijde hebben. Het vraagt ook wat van mijn agentschap. We intensiveren ons toezicht op diverse terreinen, zoals telecomsecurity en cyberveiligheid. En zijn daar - met kennis, kunde en ambitie - uitstekend voor geëquipeerd.”

Slimme apparaten en risico’s

Slimme apparaten zijn verbonden met het internet en op afstand te bedienen. Denk aan een deurbel die foto’s en video’s maakt van bezoekers voor de deur, en deze doorstuurt naar een app op de smartphone. Of een slimme thermostaat, die verbonden is met uw telefoon. Zulke producten brengen gemak met zich mee.
Maar als ze digitaal onveilig zijn, ontstaan er óók risico’s.
Want wat nou als de camera in de deurbel gebruikmaakt van een onveilige verbinding? Zo kan iemand eenvoudig digitaal ‘inbreken’ en meekijken. Mogelijk komen privacygegevens op straat te liggen. Of het uitvoeren van beveiligingsupdates is omslachtig, waardoor veel mensen dit niet doen en hackers makkelijker toegang hebben tot apparaten. 
‘’Veel consumenten zijn zich niet bewust van de risico’s, terwijl ze een grote én kwetsbare doelgroep vormen’’, aldus Gürkan Kirca, inspecteur in het IoT-testlab van Agentschap Telecom.

Opening IoT-lab en testresultaten

Angentschap Telecom onderzocht in 2019 al de digitale veiligheid van verschillende, slimme apparaten. De veiligheid bleek ondermaats, wat leidde tot de opening van het IoT-testlab in 2021. In het lab lagen de afgelopen tijd verschillende producten op de ‘werkbank’, zoals slimme speakers en camera’s. 

Kirca: "We hebben bijvoorbeeld de veiligheid van de standaardinstellingen getest. Standaard wachtwoorden zijn zwak en daardoor onveilig. Daarom onderzocht ik bij verschillende camera’s wat er gebeurt als je ze voor het eerst opstart. Vraagt het apparaat je meteen om een eigen, sterk wachtwoord aan te maken?
Ik keek ook of het systeem me daar op een laagdrempelige, gebruiksvriendelijke manier bij begeleidde. Bij sommige producten ging dit goed, bij andere is genoeg ruimte voor verbetering. Hetzelfde geldt voor de uitvoering van beveiligingsupdates. Dit moet het liefst zo makkelijk mogelijk zijn voor gebruikers. Sterker nog, in een ideale wereld updaten alle apparaten automatisch."

Toekomstplannen in het testlaboratorium

Het agentschap gaat dit jaar in gesprek met producenten over de onderzoeksresultaten.  Zo kunnen we, samen met de fabrikanten, bestaande problemen oplossen voordat de nieuwe wetgeving ingaat. De resultaten worden ook gebruikt voor het ontwikkelen van een toezichtstrategie. En we nemen de informatie mee naar gesprekken over Europese normen en eisen voor digitale veiligheid. Er staan voor 2022 nog meer apparaten op de planning om te testen in het IoT-lab, waaronder smartphones, routers en kinderspeelgoed.

Daarnaast onderzoekt Agentschap Telecom samen met ACM (Autoriteit Consument & Markt) de digitale veiligheid van ‘domotica’. Dit is slimme, huishoudelijke apparatuur. Denk aan witgoed en keukenapparaten. De toezichthouders nemen bijvoorbeeld het updatebeleid van domotica onder de loep. In het IoT-lab wordt getest of de apparaten daadwerkelijk de beloofde veiligheidsupdates ontvangen van de fabrikant. 
Nadat het wettelijke toezicht in 2024 start, gaan we op nog intensievere basis slimme apparatuur onderzoeken in het IoT-testlab. Zo levert Agentschap Telecom een belangrijke bijdrage aan de digitale veiligheid in Nederland!

Feilloze verbindingen

Patrick Visser is inspecteur Veiligheid bij Agentschap Telecom. Hij was contactpersoon voor de samenwerking met beide ministeries rondom het evenement: “Bij de Formule 1 heb je voor korte tijd heel veel ruimte in het spectrum nodig, zodat alle betrokkenen op het circuit een feilloze verbinding hebben. Want de renstallen willen permanente lijntjes voor spraak en heel veel data.
En journalisten gebruiken tegenwoordig ook geen kabeltjes en snoertjes meer, maar sturen al het beeld en geluid via de ether van A naar B. Het ging in Zandvoort om honderden extra verbindingen, die het stuk voor stuk gegarandeerd goed moesten doen. Een enorme, maar superleuke klus.
Met medewerking van het ministerie van Defensie hebben we het spectrum vrijgespeeld. En om die bereikbaarheid goed te monitoren, hebben we samenwerking gezocht met de Dienst Vervoer & Ondersteuning (DV&O) van het ministerie van Justitie & Veiligheid.”

Commandowagen

Dienst Vervoer & Ondersteuning heeft een mobiele commandowagen. Die zorgt ervoor dat ook op locatie prima gewerkt kan worden. Agentschap Telecom heeft de commandowagen ingericht als mobiel monitoringstation. Patrick Visser: “We hadden ter plekke alles bij de hand om real time het hele spectrum te overzien en in te grijpen bij verstoringen. En de wagen was tegelijkertijd ook ons kantoor, waar we apparatuur van allerlei partijen konden controleren en keuren.’’

Over de inrichting van de mobiele commandowagen zegt Patrick: “Hij heeft de faciliteiten van ons eigen kantoor in Amersfoort. Goede werkplekken, voldoende grote beeldschermen en ruimte voor controlewerkzaamheden. En de wagen heeft de mogelijkheid om er eenvoudig programmatuur en apparatuur in aan te brengen, zodat hij geschikt is voor ons werk. Echt een uitkomst. Het heeft ons werk een stuk makkelijker gemaakt en soepeler laten verlopen. En zo konden wij het hele Formule 1-weekend 24/7 beschikbaar zijn.”

Bereikbaarheidsonderzoek 112

Monitoring van het spectrum is geen makkelijke taak als het op één plek ineens zo druk is, en er zoveel capaciteit nodig is. Naast de Formule 1-drukte, wilden we natuurlijk dat de directe omgeving van het circuit nergens last van had. Wie daar woont of werkt, moet ook onder die unieke omstandigheden gewoon kunnen bellen en mailen. En – heel belangrijk - 112 kunnen bereiken als dat nodig is. Ook dat heeft AT goed georganiseerd.

Visser licht toe: “Tijdens het raceweekend hebben we een bereikbaarheidsonderzoek voor 112 uitgevoerd. We wilden namelijk zeker weten dat de enorme drukte op het circuit geen veiligheidsgevolgen had voor de mensen en bedrijven op en rond het circuit. En ook die bereikbaarheid was gelukkig uitstekend.”

Specifiek én generiek toezicht nodig

Huub Janssen, programmamanager AI bij Agentschap Telecom en voorzitter van de werkgroep, vertelt waarom dit initiatief tot stand kwam: “Het gebruik van AI en algoritmen neemt een geweldige vlucht. AI gaat over grenzen van werkvelden en dus toezichtsdomeinen en departementen heen. Neem zelfrijdende voertuigen. Daarin wordt zoveel technologie en data verwerkt dat het meerdere toezichthouders zal raken. De Rijksdienst voor Wegverkeer (RDW) natuurlijk, de AP voor persoonsgegevens en privacy, markttoezichthouders en wij als Agentschap Telecom voor de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van de digitale infrastructuur.
Iedere toezichthouder is verantwoordelijk voor zijn eigen domein en het analyseren van risico’s die AI-toepassingen daarin met zich meebrengen. Zo voorzien wij bij Agentschap Telecom enorme innovaties door combinaties van de opslag van data in de cloud, IoT, 5G en de werking van AI. Het is goed om het specifieke toezicht bij de sectoren te laten. Maar er is ook meer generiek toezicht nodig. Bijvoorbeeld om toe te zien op thema’s als privacy en veiligheid. Daarvoor is samenwerking cruciaal.”

Over grenzen heen

Huub vervolgt: “Voor veel toezichthouders, in ieder geval voor Agentschap Telecom, is het meer dan voorheen nodig om over de eigen grenzen heen te kijken en nog meer samenwerking te zoeken. AI is namelijk zo groot en veelomvattend dat niemand de waarheid in pacht heeft. Plat gezegd: de ontwikkelingen gaan te snel. Er is steeds meer kennis en capaciteit nodig en die expertise is vaak schaars beschikbaar. Door samen te werken en kennis uit te wisselen, voorkomen we dat iedereen opnieuw het wiel uitvindt. Dat zou jammer zijn. Want de komende jaren komt er veel werk op ons af. We hebben de gezamenlijke kennis en expertise hard nodig om de impact van deze nieuwe technologie op de maatschappij in goede banen te leiden.”

Inspecties kunnen veel van elkaar leren

De werkgroep AI/algoritmes vaart onder de vlag van en wordt ondersteund door Bureau Inspectieraad. “Nadat Agentschap Telecom het initiatief nam tot meer samenwerking, komt de werkgroep sinds 2020 elke twee maanden bijeen’’, aldus secretaris Marcel Zandvliet, adviseur Digitalisering en Nieuwe technieken bij de Inspectieraad.
“Juist door de veelzijdige kennis, ervaring en de verschillende invalshoeken kunnen toezichthouders veel van elkaar leren. Over analysemethodieken, beoordelingskaders, datamanagement, IT-auditing, digitalisering, ethiek, privacy of regelgeving die eraan komt. Of zij kunnen in kleiner verband samen onderzoeken of er bijvoorbeeld gekomen kan worden tot generieke standaarden.’’

De burger centraal

Ook de Algemene Rekenkamer, die toezicht houdt op de rijksoverheid, is aangesloten bij de werkgroep. “De overheid gebruikt steeds meer algoritmes om grote hoeveelheden data te verwerken, activiteiten te automatiseren of voorspellingen te doen. Denk aan de steunmaatregelen voor bedrijven tijdens corona’’, vertelt Miranda Pirkovski. Ze is directeur Verantwoordingsonderzoek & Datahub bij de Algemene Rekenkamer en betrokken bij de werkgroep.
“In ons vorig jaar verschenen rapport Aandacht voor Algoritmes concludeerden we dat de burger vaak onvoldoende centraal staat. De Toeslagenaffaire toonde dat overduidelijk aan. Daarom ontwikkelden we een toetsingskader voor algoritmes om daarop toe te zien. Welke risico’s zijn er? Wat is de mogelijke schade?”

“Tijdens het congres dat we vorig jaar organiseerden, heeft de Rekenkamer samen met Agentschap Telecom verder gestimuleerd om meer aandacht te besteden aan toezicht op algoritmes, over departementale en inspectiegrenzen heen. Angeline van Dijk leverde daar een belangrijke bijdrage aan. De Algemene Rekenkamer blijft de komende tijd onderzoek doen naar de wijze waarop de rijksoverheid algoritmes inzet. In ons vervolgonderzoek naar AI zetten we de samenwerking met Agentschap Telecom voort.’’

Samenwerken maakt sterk

Tot slot: wat is volgens Miranda de meerwaarde van de interdepartementale werkgroep? “Juist bij een complex, generiek onderwerp als algoritmes is samenwerking belangrijk. Aan de voorkant, bij het bouwen en inzetten van algoritmes, maar ook bij het controleren en toezicht houden aan de achterkant. En die verschillende disciplines zitten bij deze werkgroep allemaal bij elkaar aan tafel. Samenwerken maakt sterk.”

Gezamenlijk gemeenten ontzorgen

Vraagt een telecomaanbieder een gemeente toestemming om small cells te plaatsen op infrastructuur van de gemeente? Bijvoorbeeld aan een lantaarnpaal of gebouw? De gemeente moet dan meewerken aan dit verzoek voor medegebruik. Tenzij er wettelijke redenen zijn om dat niet te doen.
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft Agentschap Telecom gevraagd een leidraad te maken om gemeenten te ontzorgen bij de werkzaamheden die kunnen ontstaan door deze nieuwe regelgeving. Voor de leidraad werkt Agentschap Telecom in een klankbordgroep samen met het ministerie, de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten), vertegenwoordigers van grote en kleine gemeenten en Monet, de vereniging van mobiele operators in Nederland. 

Leidraad is handig stappenplan

De klankbordgroep is gezamenlijk tot de Leidraad medegebruik gemeentelijke infrastructuur voor plaatsen small cells gekomen. Dit is een hulpmiddel voor gemeenten om zich voor te bereiden op de verzoeken. De verwachting is overigens dat de komende jaren alleen beperkt small cells worden geplaatst op drukke plekken in grootstedelijke gemeenten. Dit blijkt uit onderzoek van onafhankelijk bureau Dialogic. Het aantal verzoeken tot medegebruik zal daardoor waarschijnlijk beperkt zijn. 
De leidraad is opgezet als stappenplan en vormgegeven als interactieve pdf.
Naar verwachting staat de leidraad halverwege mei 2022 op overalsnelinternet.nl en antennebureau.nl. 

Op 15 juni as. organiseert het Antennebureau speciaal voor gemeenteambtenaren een online kenniscafé over de leidraad Medegebruik. Aanmelden kan via de website van het Antennebureau.

Meest interessant voor grote gemeenten

Projectleider Louwrens Wemekamp (adviseur bij Agentschap Telecom) blikt terug op het proces met de werkgroep.
"De wet stelt dat een overheid moet instemmen met een 'redelijk verzoek' voor medegebruik en geeft een aantal weigeringsgronden. In de leidraad hebben we dat vertaald naar modelvoorwaarden. Een gemeente hoeft bijvoorbeeld infrastructuur niet speciaal geschikt te maken voor small cells.
De leidraad is vooral bedoeld voor gemeenten die alvast voorbereid willen zijn op mogelijke verzoeken. Ik kan me voorstellen dat kleine gemeenten geen small cells verwachten en incidenteel een verzoek afhandelen, zonder daarvoor een proces in te richten. Grote gemeenten zullen denk ik als eerste de leidraad erbij pakken. We hebben samen met de klankbordgroep gezocht naar een optimale balans. Ik denk dat we daarin met de leidraad zijn geslaagd."

Vinger aan de pols houden

Rudolf van der Berg (Programmamanager 5G bij de VNG) beaamt de positieve samenwerking tussen rijksoverheid, gemeenten en marktpartijen . "We zien allemaal het belang van goede samenwerking. Tegelijk is in de klankbordgroep uitgesproken dat the proof of the pudding is in the eating. Daarom wordt via het periodieke antennebeleidsoverleg van het ministerie van EZK met gemeenten en mobiele operators de vinger aan de pols gehouden als het gaat om de praktijkervaringen bij de plaatsing van small cells op gemeentelijke infrastructuur."

Monetdirecteur Rob Bongenaar sluit zich hierbij aan: "Medio 2025 wordt getoetst of de leidraad voldoet in de praktijk. Dat is voor zowel gemeenten als operators belangrijk. Al met al kijkt ook Monet terug op een waardevolle samenwerking, zoals we dat als mobiele operators ook voorstaan bij de uitrol van 5G. Alleen samen kom je tot het beste resultaat."

Agentschap Telecom officieel NCCA

Sinds kort is Agentschap Telecom officieel de Nederlandse Nationale Cybersecurity certificeringsautoriteit (NCCA). In die rol van NCCA, met een hele mond vol ook wel cyberbeveiligingscertificeringsautoriteit genoemd, houdt het agentschap toezicht op de certificering van IT-producten, -diensten en -processen. Alles in nauw overleg met de Directie Digitale Economie van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

“De wereld wordt steeds digitaler en we worden afhankelijker van digitale producten en dienstverlening. Het is belangrijk dat digitale diensten het blijven doen, daarvoor moeten we weerbaar zijn. Op dit terrein werk ik samen met Johan van den Bosch van Agentschap Telecom. En met mijn directe collega Roman Volf van DE, die zich onder andere bezighoudt met de veiligheid van online dienstverlening in de cloud”, zegt Alexander van den Anker, senior beleidsmedewerker bij het ministerie.

Directeur-hoofdinspecteur Angeline van Dijk: “Het is van groot belang dat de digitale producten en diensten die we dagelijks gebruiken - zoals stroom, internet en telefonie - veilig zijn en niet uitvallen door bijvoorbeeld cyberaanvallen.”

Cybersecurity Act

In Europa zijn afspraken gemaakt om veiligheidseisen te stellen aan producten en online diensten, zodat deze optimaal beveiligd zijn tegen cyberaanvallen. Dit is vastgelegd in de Europese Cybersecurity Verordening, ook wel Cybersecurity Act genoemd (CSA). CSA is een Europees certificeringstelsel voor IT-producten, -diensten en -processen op het gebied van cybersecurity. In de CSA staat dat elk Europees land een nationale autoriteit aanwijst, die toetst of producten en diensten aan de afgesproken eisen voldoen en daar toezicht op houdt.

Voor Nederland doet Agentschap Telecom dat als Nationale Cybersecurity Certificeringsautoriteit, NCCA. Alexander van den Anker: “De NCCA toetst of de veiligheidseisen worden nageleefd. Bij veel gebruikte producten en diensten is het belangrijk dat ze cyberaanvallen kunnen doorstaan. Dat is het hoogste beveiligingsniveau, dat noemen we ‘zekerheidsniveau hoog’. Agentschap Telecom toetst namens de overheid of online producten en diensten inderdaad aan de veiligheidsvoorschriften voldoen.” 

Nederland loopt voorop

Agentschap Telecom heeft ook nauw overleg met de beleidsadviseurs van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat over de Nederlandse standpunten in de Europese samenwerking. Daarnaast heeft het agentschap regelmatig overleg met verschillende stakeholders binnen de overheid en de markt, om input te verzamelen en nieuwe ontwikkelingen te delen.

Alexander: ''Als Nederland hebben we een actieve rol in Europees verband over cybersecurity. Zo spreken we regelmatig met testlabs, certificerende instellingen, de Raad voor Accreditatie, grote aanbieders van clouddiensten en de Online Trust Coalitie (OTC).''  OTC is een platform voor aanbieders en gebruikers van clouddienstverlening.

Toekomst

Binnenkort zijn de eerste Europese pakketten met veiligheidseisen definitief. De pakketten met veiligheidseisen worden ook wel certificeringsschema’s genoemd. Later dit jaar worden meer van die schema’s operationeel. Bijvoorbeeld voor clouddiensten, Internet-of-Things-producten en 5G-netwerkapparatuur.

Meer lezen?

Bekijk ons uitgebreide jaarbericht 2021. Daarin leest u hoe we verder bijdragen aan de digitale weerbaarheid van Nederland. 

Digitale kwetsbaarheid

Deze ontwikkelingen brengen ook risico’s met zich mee. De toename van slimme apparatuur zorgt voor een hoger energieverbruik. Ook zorgt de toename van slimme apparatuur voor meer digitale kwetsbaarheid. Denk aan een verminderde beschikbaarheid van het elektriciteitsnet, hacken van het netwerk en risico’s voor de privacy van de eindgebruiker.
Arjan van der Laan, programmamanager Energietransitie bij Agentschap Telecom: “Wij hebben als toezichthouder een belangrijke rol in deze maatschappelijke opgave. We bevorderen met ons toezicht, ons onderzoek en onze signalen het vertrouwen in de digitale en energietransitie.” 

Sector-overstijgende samenwerking

Het is duidelijk dat we dit thema niet per sector moeten aanvliegen. Agentschap Telecom kan een bijdrage leveren aan het maatschappelijke belang van een spoedige, soepele, betaalbare en betrouwbare energietransitie, door sector-overstijgend samen te werken. “We werken op de digitale infrastructuur al samen met verschillende beleidsdomeinen. Door speciaal een programma op te starten bouwen we dit de komende tijd verder uit'', vervolgt Arjan. 

Zo zijn we, met behulp van de software van RiskID, een pilot gestart om cyberrisico’s rond de energietransitie te inventariseren. En we hebben onderzoek laten uitvoeren naar het gebruik van AI in elektriciteitssystemen. Binnenkort publiceren we de resultaten daarvan. Daarnaast zetten we in op het CROW 500-proof maken van grote opdrachtgevers.
Eén van de gevolgen van de energietransitie is dat er meer graafwerkzaamheden uitgevoerd worden. In samenwerking met netbeheerders, energiedistributeurs en aannemers willen we graafschades zo veel mogelijk voorkomen. Dit doen we door samenwerking op te starten en te onderhouden en door informatie te delen.

Cyberrisico’s van laadpalen

Arjan: "We blijven ook inzetten op strategische allianties met onze belangrijkste stakeholders en spelers in de energiemarkt. Een mooi voorbeeld hiervan is de samenwerking met ELAAD. Hier komen digitalisering en de energietransitie samen, doordat we gezamenlijk onderzoeken hoe we door standaarden en normen de cyberrisico’s van laadpalen kunnen verlagen. Voorbeelden van risico’s zijn uitval van laadpalen, hacken van het netwerk en het onttrekken van privacygevoelige informatie uit laadpalen.''

“Samen met partners, zoals Agentschap Telecom, verstevigt BTG de belangen van Nederlandse bedrijven en instellingen die op grote schaal gebruikmaken van bedrijfscommunicatie. Wij zijn een onafhankelijke vereniging, brengen gebruikers in contact met solution partners, om zo samen ‘marktimperfecties ’op te lossen. Dat doen we al 37 jaar.”

“Het is ook daar waar BTG de samenwerking heeft geborgd met Agentschap Telecom'', zo vertelt Petra Claessen. “Agentschap Telecom is dé autoriteit op het vlak van de digitale ecosystemen. Er vindt momenteel een verbreding plaats van het klassieke werkveld  - frequenties verdelen en bewaken - naar cybersecurity, telecomsecurity en digitale weerbaarheid in algemene zin.
Daar zet Agentschap Telecom zich voor in en daar zit ook de samenwerking met BTG. Vanuit de achterban van BTG sonderen wij bij onze leden en partners hoe zij deze deelgebieden ervaren. In de zogenaamde consultatieronden die BTG uitvoert in opdracht van Agentschap Telecom en het ministerie van EZK wordt de mening opgehaald in de markt.”

“BTG is ‘knowledge driven’ en kent een aantal expertgroepen waarin Agentschap Telecom actief participeert. Zoals 5G, AI, IoT en cybersecurity, maar ook indoordekking, Mission Critical & Business Critical.  Daarnaast wordt er gekeken naar participatie vanuit AT in de BTG expertgroep ‘New Digital Networks & Climate Change. Omgekeerd zijn BTG en haar leden betrokken bij ontwikkelingen die AT van belang acht voor toekomstvast spectrumgebruik. Denk bijvoorbeeld aan de samenwerking op het gebied van dynamisch spectrum management en sharing.”

“Een belangrijk actueel thema dat BTG en AT verbindt, is continue bereikbaarheid. BTG maakt daarin onderscheid tussen ‘mission critical’ systemen – denk aan politie, brandweer en ambulances – en ‘business critical’ systemen - waarbij de continuïteit van de bedrijfsvoering niet in gevaar moet komen bij bereikbaarheidsproblemen. Daarvoor zijn allerlei oplossingen te bedenken. BTG maakt feilloos de match tussen de vragende partij en een solution partner die de gewenste continue bereikbaarheid kan garanderen.”

"Het is voor ons van essentieel belang om hierin ook hecht samen te werken met Agentschap Telecom. Juist het bouwen van bruggen tussen inhoud en de discussies met onze achterban, versnelt de digitale transitie in NL", aldus Claessen.

Petra besluit: "Onder de noemer Building bridges in a connected & digital society gaan BTG en Agentschap Telecom de samenwerking verder borgen. Tot ziens op één van onze gezamenlijke activiteiten!"

“ECP bestaat volgend jaar een kwart eeuw. We zien onszelf als een soort oliemannetje zonder eigenbelang: een neutrale verbinder en aanjager die zich inzet voor een kansrijke en betrouwbare digitale samenleving. We zijn inmiddels uitgegroeid tot een platform waarin wetenschap, bedrijfsleven, onderwijs, maatschappelijke organisaties en de overheid samen bouwen aan de digitale samenleving. Agentschap Telecom is een zeer gewaardeerde partner”, aldus Arie.

“Een partner die ik heb zien veranderen de laatste jaren. Agentschap Telecom is zichtbaarder geworden, meer betrokken en opereert steeds duidelijker vanuit economisch en maatschappelijk belang. Dat zie je bijvoorbeeld bij innovatieve ontwikkelingen als kunstmatige intelligentie of kwantumtechnologie.
Actief in het netwerk, met kennis van zaken en in staat om trends en ontwikkelingen te duiden vanuit publiek perspectief. Ook op gebied van bijvoorbeeld 5G of binnen het energiedomein is Agentschap Telecom een belangrijke partner. En bovendien een toezichthouder met autoriteit, die het hele speelveld kan overzien. En kennis en draagkracht heeft om te handelen als de situatie daar om vraagt.”  

''Er is een ecosysteem ontstaan dat bestaat uit onder meer technologiebedrijven, overheden, marktpartijen, wetenschappelijke instellingen…. Nieuwe partijen komen, andere gaan. Het speelveld is dynamisch, groot en complex. Dan is het is zaak dat alle radartjes goed op elkaar aan blijven sluiten, en er voor te zorgen dat het niet gaat knarsen. De verticale sturing die daar in het verleden goed bij werkte, is gedateerd. Sectoren en domeinen zijn via de digitale infrastructuur verbonden en met elkaar vergroeid.''

''Het digitale ecosysteem is een fluïde geheel. Dat moet je als geheel benaderen. Mijns inziens gebeurt dat nog te weinig. Te vaak nog pikken we er losse elementen uit zoals bijvoorbeeld artificial intelligence in de telecommunicatie, authenticatie in de patiëntenzorg en certificatie van clouddiensten. Kortom, er worden allerlei specifieke bouwstenen voor de digitale economie en maatschappij gevormd maar een fundamentele benadering van de noodzakelijke basis ontbreekt nog. Een visie op publieke verantwoordelijkheden, bijvoorbeeld. Of op de samenwerking met het bedrijfsleven en de internationale gevolgen van het digitale tijdperk.”

Arie besluit: “Daarmee slaan we de plank mis en doen we onszelf te kort. Het moet niet gaan om de afzonderlijke onderdelen. Het moet niet gaan over specifieke domeinen of losse economische sectoren. Het draait om de volle breedte van het totaal. En vanuit dat perspectief moet het wat mij betreft ook benaderd worden. Agentschap Telecom ziet dat ook zo. Het benadert digitalisering vanuit integraliteit en horizontaliteit. Zo organiseert Agentschap Telecom steeds meer zijn toezicht en zo wil het vorm geven aan de uitvoering van beleid. En dat vind ik een hele goede ontwikkeling.” 

Jaarbericht Agentschap Telecom, 2021 Jaargang 2021

Publicatiedatum

donderdag 21 april 2022

Productie

Strategie en Communicatie

E-mail

info@agentschaptelecom.nl

Redactieadres

Postbus 450, 9700 AL Groningen

Telefoon

(050) 58 77 444

Copyright

CC0 1.0 Universal