Sinds 2 maart 2022 is de nieuwe Telecommunicatiewet van kracht. Een bepaling daarin verplicht gemeenten om bij een 'redelijk verzoek' hun publieke infrastructuur – denk aan lantaarnpalen - beschikbaar te stellen voor het plaatsen van small cells. Small cells zijn kleine antennes die kunnen zorgen voor een verbeterde netwerkdekking en een hogere capaciteit. Bijvoorbeeld voor 5G.
Gezamenlijk gemeenten ontzorgen
Vraagt een telecomaanbieder een gemeente toestemming om small cells te plaatsen op infrastructuur van de gemeente? Bijvoorbeeld aan een lantaarnpaal of gebouw? De gemeente moet dan meewerken aan dit verzoek voor medegebruik. Tenzij er wettelijke redenen zijn om dat niet te doen.
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft Agentschap Telecom gevraagd een leidraad te maken om gemeenten te ontzorgen bij de werkzaamheden die kunnen ontstaan door deze nieuwe regelgeving. Voor de leidraad werkt Agentschap Telecom in een klankbordgroep samen met het ministerie, de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten), vertegenwoordigers van grote en kleine gemeenten en Monet, de vereniging van mobiele operators in Nederland.
Leidraad is handig stappenplan
De klankbordgroep is gezamenlijk tot de Leidraad medegebruik gemeentelijke infrastructuur voor plaatsen small cells gekomen. Dit is een hulpmiddel voor gemeenten om zich voor te bereiden op de verzoeken. De verwachting is overigens dat de komende jaren alleen beperkt small cells worden geplaatst op drukke plekken in grootstedelijke gemeenten. Dit blijkt uit onderzoek van onafhankelijk bureau Dialogic. Het aantal verzoeken tot medegebruik zal daardoor waarschijnlijk beperkt zijn.
De leidraad is opgezet als stappenplan en vormgegeven als interactieve pdf.
Naar verwachting staat de leidraad halverwege mei 2022 op overalsnelinternet.nl en antennebureau.nl.
Op 15 juni as. organiseert het Antennebureau speciaal voor gemeenteambtenaren een online kenniscafé over de leidraad Medegebruik. Aanmelden kan via de website van het Antennebureau.
Meest interessant voor grote gemeenten
Projectleider Louwrens Wemekamp (adviseur bij Agentschap Telecom) blikt terug op het proces met de werkgroep.
"De wet stelt dat een overheid moet instemmen met een 'redelijk verzoek' voor medegebruik en geeft een aantal weigeringsgronden. In de leidraad hebben we dat vertaald naar modelvoorwaarden. Een gemeente hoeft bijvoorbeeld infrastructuur niet speciaal geschikt te maken voor small cells.
De leidraad is vooral bedoeld voor gemeenten die alvast voorbereid willen zijn op mogelijke verzoeken. Ik kan me voorstellen dat kleine gemeenten geen small cells verwachten en incidenteel een verzoek afhandelen, zonder daarvoor een proces in te richten. Grote gemeenten zullen denk ik als eerste de leidraad erbij pakken. We hebben samen met de klankbordgroep gezocht naar een optimale balans. Ik denk dat we daarin met de leidraad zijn geslaagd."
Hoe zit het juridisch met 'een redelijk verzoek'?
Sandra van Diemen, jurist bij Agentschap Telecom, legt uit wat de verplichting voor overheden in artikel 5c.2 van de Telecommunicatiewet precies inhoudt. Het is volgens Sandra een bijzondere combinatie van publiek en privaat recht.
"Het instemmen met een redelijk verzoek voor medegebruik is een publiekrechtelijke plicht voor de gemeente. Deze plicht wordt na de beoordeling van een verzoek ingevuld met een privaatrechtelijke overeenkomst. In dat contract staan de afspraken over de gebruiksfase, bijvoorbeeld het verhuurtarief en opzeggingsgronden."
"De gemeentelijke instemming met of weigering van het medegebruik is dus geen bestuursrechtelijk besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Bezwaar en beroep zijn daarom niet mogelijk, niet voor de partij die een verzoek indient, maar ook niet door andere partijen. Geschillen over de instemming of weigering kunnen worden voorgelegd aan de ACM (Autoriteit Consument en Markt). Bij onenigheid tussen gemeente en de medegebruiker over de naleving van de private overeenkomst moet men naar de civiele rechter", aldus Sandra.
Vinger aan de pols houden
Rudolf van der Berg (Programmamanager 5G bij de VNG) beaamt de positieve samenwerking tussen rijksoverheid, gemeenten en marktpartijen . "We zien allemaal het belang van goede samenwerking. Tegelijk is in de klankbordgroep uitgesproken dat the proof of the pudding is in the eating. Daarom wordt via het periodieke antennebeleidsoverleg van het ministerie van EZK met gemeenten en mobiele operators de vinger aan de pols gehouden als het gaat om de praktijkervaringen bij de plaatsing van small cells op gemeentelijke infrastructuur."
Monetdirecteur Rob Bongenaar sluit zich hierbij aan: "Medio 2025 wordt getoetst of de leidraad voldoet in de praktijk. Dat is voor zowel gemeenten als operators belangrijk. Al met al kijkt ook Monet terug op een waardevolle samenwerking, zoals we dat als mobiele operators ook voorstaan bij de uitrol van 5G. Alleen samen kom je tot het beste resultaat."
Meer lezen?
Lees meer over de Telecommunicatiewet. Of bekijk het uitgebreide jaarbericht over 2021.
