Nederland is in transitie. Een transitie waarbij digitalisering steeds sterker verweven raakt met ons dagelijks leven. De coronapandemie is daarbij een krachtige katalysator: in het afgelopen jaar bleek de digitale infrastructuur de kurk waar onze samenleving veilig op kon drijven. Ondanks alle beperkingen kon het dagelijks leven – in meer of mindere mate en soms in een andere vorm – over het algemeen toch doorgang vinden. De digitale infrastructuur is onmisbaar. Alle reden dus daar uiterst zorgvuldig mee om te gaan.
Vanuit Agentschap Telecom doen we daar dan ook alles aan. Zo zetten we ons ervoor in te voorkomen dat onveilige apparatuur de digitale infrastructuur kan ontwrichten. Door de snelle groei van het ‘Internet of Things’ neemt het aanvalsoppervlak voor hackers exponentieel toe. Met de verbreding van de Richtlijn Radioapparatuur met cybereisen is dit door Europa onderkend: de welbekende CE-markering stelt vanaf dit jaar ook eisen aan de digitale veiligheid van apparatuur. Agentschap Telecom draagt in Europa bij aan de invulling van die eisen en krijgt de toezichtstaak om op de naleving van die eisen toe te zien.
De afgelopen maanden hebben we ons ook voorbereid op een andere belangrijke nieuwe taak: Agentschap Telecom is vanaf medio 2021 beoogd National Cyber Certification Authority. Die status stelt ons in staat om, via een stelsel van standaardisering en certificering, waarborgen te stellen aan de digitale veiligheid van producten, processen en diensten. Daarnaast gaat Agentschap Telecom vanuit de aankomende Wet digitale overheid (Wdo) toezicht houden op aanbieders van digitale identiteiten, zoals eHerkenning en DigiD.
Dat zijn belangrijke stappen voor Nederland en de veiligheid van onze digitale infrastructuur. Maar daarmee zijn we er nog niet. ‘Onze digitale veiligheid en digitale autonomie staan onder druk en daarmee ons maatschappelijk en economisch welzijn’, waarschuwde de Cyber Security Raad eerder dit jaar. Om digitaal weerbaar te blijven, en daarmee het vertrouwen in de verdergaande digitalisering te behouden, zijn extra inspanningen nodig.
Verbinding, vertrouwen & vooruitgang
Die inspanningen zullen zich nadrukkelijk ook moeten richten op de energiesector. Agentschap Telecom signaleert namelijk een toenemende wederzijdse afhankelijkheid tussen de energievoorziening en de digitale infrastructuur: digitale transitie en energietransitie gaan hand in hand. Dat brengt nieuwe kwetsbaarheden en maatschappelijke risico’s met zich mee. Bijvoorbeeld door de inzet van kunstmatige intelligentie, voor de balans in vraag en aanbod van decentrale energievoorzieningen. Het gebruik van voorzieningen als laadpalen, elektrische auto’s en zonnepanelen herbergt cyberrisico’s voor de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van de energievoorziening.
Om dergelijke cyberrisico’s het hoofd te bieden, ontwikkelt Europa op dit moment een uitbreiding van de Richtlijn beveiliging netwerk- en informatiesystemen (NIB). In Nederland is deze geïmplementeerd in de Wet beveiliging netwerk- en informatiesystemen (Wbni). Voor de energiesector is er ook een nieuwe Europese Netcode in ontwikkeling. Deze stelt specifieke cybersecurityeisen aan energiebedrijven. Voor een effectieve uitvoering van de uitbreiding van de NIB en van de Netcode is het noodzakelijk dat in nationale regelgeving en in de toedeling van bevoegdheden zoveel mogelijk samenhang wordt gerealiseerd.
Samenhang in regelgeving en bevoegdheden is effectief gebleken bij de verbreding van de Richtlijn Radioapparatuur met cybereisen. En toont zich succesvol nu de nieuwe NIB in actiever toezicht op de clouddienstverleners voorziet, zoals vorig jaar door Agentschap Telecom nationaal en Europees bepleit. Door de samenhang met de digitale infrastructuur vergen de uitdagingen op het gebied van de energievoorziening een soortgelijke aanpak. Een aanpak die zich kenmerkt door samenhang, regie en integraliteit. Rolvaste en kundige samenwerking door toezichthouders is noodzakelijk en effectief om de cyberrisico’s zo klein mogelijk te maken én te houden. Daar zal Agentschap Telecom zich als autoriteit in de digitale infrastructuur hard voor maken.
Angeline van Dijk
Directeur-hoofdinspecteur Agentschap Telecom
ANGELINE VAN DIJK: De digitale infrastructuur is onmisbaar voor Nederland.
Misschien is het wel de belangrijkste infrastructuur die we hebben,
voor iedereen en voor alles.
Dat is zeker gebleken het afgelopen jaar.
Meer dan ooit zijn betrouwbare en veilige digitale verbindingen en diensten onmisbaar
in ons dagelijks leven voor thuiswerken, de zorg en voor sociale contacten.
En daarmee is de digitale infrastructuur essentieel
voor onze economische vooruitgang.
Niet voor niets noemt de Europese Unie de digitale infrastructuur
de belangrijkste voorwaarde voor groei en economische ontwikkeling.
De economische winnaars van de toekomst
zijn die landen die dat goed begrijpen en hun digitalisering goed op orde hebben.
(Een kantoor van Agentschap Telecom.)
Als autoriteit van de digitale infrastructuur
werkt Agentschap Telecom daar dagelijks aan.
De huidige digitale stroomversnelling biedt ongekende kansen,
maar er zitten ook risico's aan.
En daar moeten we ons bewust van zijn,
en daar moeten we ons ook tegen wapenen.
Groei en ontwikkeling moeten hand in hand gaan met veiligheid en vertrouwen.
(Een man en een robot staan hand in hand.)
De digitale infrastructuur, de apparaten die daarop inpluggen,
de servicecontracten die daarbij horen, de opslag van data in de cloud is één systeem.
Eén digitaal ecosysteem.
5G is een belangrijk onderdeel van dat ecosysteem.
Sinds de frequentieveiling die we hebben georganiseerd,
kan Nederland over supersnelle mobiele communicatie beschikken.
En we houden voor u in de gaten
of de straling daarbij altijd binnen de veilige, strenge normen blijft.
Het aantal stralingsmetingen gaan we ook fors uitbreiden.
(Een stralingsmeter gericht naar een zendmast.)
Wij als Agentschap Telecom maken ons sterk voor de veiligheid van slimme apparaten.
Dat zij geen storingen veroorzaken, maar ook niet ten prooi vallen aan hackers.
Denk aan huishoudelijke apparatuur
zoals babyfoons of slimme meters, maar ook aan zonnepanelen.
En we kijken daarbij zowel naar het apparaat
alsook naar de servicecontracten die daarbij horen.
En we geloven in de kansen van kunstmatige intelligentie.
Algoritmes bieden fantastische mogelijkheden,
maar zijn ook kwetsbaar en ook grijpbaar.
En voorop staat dat het veilig moet blijven.
Daarom onderzoeken we met collega- toezichthouders uit binnen- en buitenland
hoe regelgeving en toezicht veiligheid kunnen waarborgen.
We houden toezicht, we onderzoeken, we agenderen, we signaleren
en we werken samen met markt, overheid en wetenschap
aan een veilig, digitaal ecosysteem.
Graag kijk ik samen met u terug op het bewogen jaar 2020.
Hoe we werkten aan de beschikbaarheid en continuïteit
van die digitale infrastructuur.
Hoe we investeerden in digitale veiligheid en vertrouwen.
En hoe we Nederland veilig verbonden hielden.
(Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Agentschap Telecom. Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Het beeld wordt donkerblauw met wit. Beeldtekst: Voor een veilig verbonden Nederland. agentschaptelecom.nl.)
RUSTIGE MUZIEK DIE WEGEBT
Meer lezen?
Lees het volledige jaarbericht. Bekijk ook het filmpje door Angeline van Dijk over hoe werken aan een veilig, digitaal ecosysteem.
