Energietransitie, klimaataanpassingen, uitrol van 5G… Naar verwachting wordt er de komende jaren heel wat afgegraven in Nederland. Reden waarom veel gemeenten een visie op de ondergrond ontwikkelen. Want de bodem ligt vol met kabels en leidingen; graven vraagt om beleid. In Zwolle zijn ze daar al hard mee aan de slag.
Energietransitie
Zwolle verwacht vanaf 2021 een forse toename van het aantal graafbewegingen. Jan Kruithof is adviseur ondergrondse infrastructuur bij de gemeente Zwolle en stelt: “De energietransitie zal leiden tot een uitbreiding van het elektriciteitsnetwerk. In lijn met de kabinetsbelofte ‘Aardgasvrij in 2050’ werken we aan een warmtevisie die ook rekening houdt met de (on)mogelijkheden van de ondergrond. Samen met de netbeheerder willen we nu alvast nadenken over wat we in de toekomst met de gasleidingen doen.”
Hoogwater
Zwolle houdt ook rekening met de klimaatverandering. Kruithof: “Dat het IJsselmeerpeil omhoog gaat, betekent wat voor onze rivieren. We zijn bijvoorbeeld bezig om bij aanvragen voor nieuwe gebouwen te kijken of die bestand zijn tegen hoog water. Dat geldt ook voor waar je kabels en leidingen legt.”
Glasvezel
Kruithof denkt vooruit: “De veiling van de 5G-vergunningen zit er aan te komen. De opstelpunten daarvan worden gevoed via de glasvezelkabel. In gebieden waar veel mensen zijn, zoals hier in de stad Zwolle, verwachten we veel opstelpunten. Dat betekent veel kabels en dus veel graafwerkzaamheden. In onze visie op de ondergrond houden we daar nu al rekening mee.”
Breedband
Een ander onderwerp waarmee gemeenten zich bezighouden, is breedband internet in het buitengebied. Er is veel graafwerk te verwachten voor deze snelle internetverbinding. Dankzij een burgerinitiatief werken Zwolle en vijf omliggende gemeentes aan het aanleggen van breedband in het buitengebied. Het gaat om maar liefst 6.500 woningen die op breedband aangesloten gaan worden. Deze gemeenten hebben met de betreffende netbeheerder al een convenant afgesloten.
Overlast beperken
Kruithof: “Wij zijn ‘regisseur van de ondergrond’. En daarbij hebben we verschillende petten op. We zijn vaak eigenaar van de grond, maar ook beheerder van de openbare ruimte. Daarnaast zijn wij grondroerder en netbeheerder. Dat betekent dat wij met alle facetten van de Wion te maken hebben. De richtlijn CROW 500 ‘Schade voorkomen aan kabels en leidingen’ helpt ons er bij. Maar veel gemeenten worstelen met die regierol. Je hebt binnen een gemeente verschillende afdelingen en iedereen moet voldoen aan deze richtlijn. Wij moeten aannemers de kans geven om zich hierop voor te bereiden. Het mooiste zou zijn als je per project eerst met een grondradar de ondergrond in beeld brengt. Daarop kun je je beleid afstemmen en een risicoanalyse doen. Zo komt een kostenplaatje tot stand. Dan kun je voorwaarden stellen aan de aannemer. Zo’n grondradar inzetten is echter een dure aangelegenheid en niet iedereen zal dit willen doen.’
“Het is goed te beseffen dat de grond voor veel bedrijven niet de core business is”, besluit Kruithof. Elke netbeheerder heeft zijn eigen belang. Denk aan de verkeersregelinstallateur die het belangrijk vindt dat het verkeerslicht werkt. Ondergrondse kabels zijn voor zo iemand wellicht bijzaak. Als gemeente is het goed de verschillende belangen te kennen.”