De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) is namens het Ministerie van Economische Zaken verantwoordelijk voor de uitvoering van het Nederlands frequentiebeleid. In de praktijk komt dit erop neer dat we vergunningen verlenen voor het gebruik van frequentieruimte. En toezicht houden op de naleving van de vergunningsvoorwaarden.

Landmobiele netwerken

Marieke Tjoelker is manager Bedrijfsnetwerken bij de RDI. Haar team verleent vergunningen voor landmobiele netwerken, plant de frequenties in en ziet toe op de naleving van de vergunningsvoorwaarden. Marieke: “Het niet naleven van voorschriften komt meestal niet door onwil. Wat wij merken is dat er bij veel vergunninghouders niemand is die zich verantwoordelijk voelt voor het portofoonverkeer. Dat kennis vaak verdwenen is en niemand meer de voorschriften kent en weet hoe die moeten worden nageleefd.”

“Wij zijn niet een toezichthouder die gelijk met het bonnenboekje klaar staat. Het gaat ons om veilig verbonden bedrijfsnetwerken. Iemand binnen de organisatie met kennis over landmobiele communicatie is vaak al voldoende om storingen te voorkomen. Die verantwoordelijke is de Chef Porto. Een Chef Porto weet hoe het portogebruik binnen de eigen organisatie geregeld is en voor welke frequenties er vergunningen zijn. Hij of zij bewaakt en stimuleert het correct frequentiegebruik en is het aanspreekpunt voor ons en voor de leverancier en/of installateur.”

Uit onderzoek blijkt dat 70 procent van de vergunninghouders voor landmobiele communicatie, zoals portoverkeer officieel heet, zich niet goed aan de voorschriften houdt. Het gevolg is dat storingen kunnen ontstaan en zelfs uitval van portofoonverkeer mogelijk is. Om dat te voorkomen, is het van groot belang dat voorschriften worden nageleefd.

Kritische bedrijfsprocessen

Porto- en mobilofoons worden binnen bedrijven voor verschillende doeleinden gebruikt. Bijvoorbeeld in het productieproces waarbij een procesoperator communiceert met de controlekamer, de kraanmachinist aanwijzingen krijgt van een rigger op de grond of de bedrijfshulpverlening snel gealarmeerd wordt bij een calamiteit. “Uitval van het communicatieverkeer verstoort het bedrijfsproces en kan zelfs ongelukken tot gevolg hebben. En dat willen wij voorkomen.”

Er zijn in Nederland ruim 11 duizend vergunningen afgegeven voor landmobiele communicatie. Deze vergunningen geven de gebruiker recht op frequenties die exclusief voor de vergunninghouder zijn gepland of op frequenties die de vergunninghouder moet delen met andere gebruikers. Daarnaast zijn er ook vergunningsvrije frequenties waarop portofoonverkeer mogelijk is, maar de kans op storingen op deze netwerken is veel groter dan op vergunde frequenties. Ongewenst als het gaat om kritische productieprocessen of het aansturen van bijvoorbeeld de bedrijfsbrandweer.

Maar ook op de ‘eigen’ frequentie kan storing ontstaan als voorschriften niet zijn nageleefd. We zien vaak misstanden als het gaat om gebruikte frequenties, opstellocatie van apparatuur, antennehoogte en zendvermogen.

Vergunninghouder verantwoordelijk

Marieke: “Stel dat bij een verbouwing van het bedrijfsterrein de antenne verplaatst wordt, dan kan dat al een storing veroorzaken. Bijvoorbeeld als deze veel hoger komt te staan. Misschien merk je als gebruiker zelf niets van deze verstoring, je kunt wel een storing veroorzaken in een ander netwerk. Dan heb jij goed functionerend portofoonverkeer, terwijl jouw buurman een probleem heeft. Wat we in de praktijk zien is dat bedrijven de werkzaamheden rondom het portofoonverkeer uitbesteden aan bijvoorbeeld een installateur. Maar bedrijven moeten zich ervan bewust zijn dat de vergunninghouder verantwoordelijk blijft. Een installateur kan wel alle werkzaamheden uitvoeren, de eigenaar van de vergunning blijft eindverantwoordelijk voor het juist naleven van de voorschriften.”

De Chef Porto is hét aanspreekpunt voor goed portofoonverkeer binnen een organisatie. Via de Chef Porto wilen wij bereiken dat bedrijven hun portofoon- en mobilofoonsystemen proactief controleren en eventuele onregelmatigheden herstellen. Het doel is betere naleving van de voorschriften en daarmee storingen voorkomen.

Marieke: “Wij willen mensen informeren. Onbewust maakt onbekwaam. Als mensen niet weten waar ze aan moeten voldoen, is het lastig om voorschriften goed na te leven. Daarom geven we graag informatie en willen wij als toezichthouder aan de voorkant komen om storing te voorkomen. Want wij staan als RDI voor een veilig verbonden Nederland.”

Welke vergunningen zijn er?

Analoge en digitale portofoon- en mobilofoonnetwerken VHF/ UHF (onder deze categorie vallen):

  1. Vergunningen voor landelijk gebruik. Onder deze vergunning worden frequenties vergund die in heel Nederland gebruikt kunnen worden. Ook door andere gebruikers. Er is kans op medegebruik en dus storingen.
  2. Vergunningen voor niet-landelijk (lokaal) gebruik. Onder deze vergunningen worden frequenties vergund voor een specifiek gebied/locatie. Het gaat hier om exclusief uitgegeven en geplande frequenties. Biedt de beste bescherming tegen storing.

Analoge/digitale trunking netwerken

Een trunkingsysteem is een radionetwerk dat portofoon- of mobilofoongesprekken mogelijk maakt. Het systeem kiest automatisch een vrij communicatiekanaal uit een bundel beschikbare frequenties. Na beëindiging van een gesprek komt het communicatiekanaal weer beschikbaar voor de bundel. Vergunningen voor een trunking netwerk worden ook exclusief uitgegeven en gepland. 

Portofoons en mobilofoons voor tijdelijk gebruik (PMT)

Deze vergunning wordt aangevraagd door bedrijven die portofoons of mobilofoons verhuren. Huurders hoeven dan niet zelf een vergunning aan te vragen. Toegewezen frequenties mogen in het hele land gebruikt worden. Ook hier is sprake van gedeeld gebruik, alle aanvragers krijgen dezelfde frequenties toegewezen.

Toepassingen voor afstandsbesturing, telemetrie, radiobeveiliging en –alarmering en DGPS

Dit zijn andere categorieën landmobiele vergunningen:

  • Afstandsbesturing > voor apparatuur die op afstand bestuurbaar is.
  • Telemetrie > voor het op afstand uitlezen van (medische) parameters
  • Radiobeveiliging/-alarmering > voor bijvoorbeeld beveiliging van personen.
  • DGPS > voor het nauwkeuriger maken van GPS-plaatsbepaling